Τηλεθεατης- Η καταθλιψη του βρεφους

Η μητρική κατάθλιψη είναι συχνά μια διαδεδομένη διαταραχή στην κοινωνία, η οποία έχει εκτεταμένες συνέπειες τόσο για την ψυχική ευημερία της μητέρας όσο και για το παιδί. Η έρευνα έχει δείξει ότι η κατάθλιψη της μητέρας επηρεάζει τις γονεϊκές δεξιότητες και με αυτόν τον τρόπο θέτει τα παιδιά σε κίνδυνο για εκδήλωση δυσπροσαρμοστικών τρόπων συμπεριφοράς.

Τα παιδιά των μητέρων που πάσχουν από κατάθλιψη  βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης εξωτερικών και εσωτερικών προβλημάτων.

Είναι σαφώς βέβαιο ότι η επιλόχειος κατάθλιψη της μητέρας έχει άμεσες βραχυπρόθεσμες αλλά και μακροπρόθεσμες αρνητικές επιπτώσεις στο βρέφος. Στις άμεσες επιπτώσεις περιλαμβάνεται η απάθεια, και το εκσεσημασμένο κλάμα του νεογνού.

Τα βρέφη των καταθλιπτικών μητέρων εκδηλώνουν επιπλέον μειωμένη εγρήγορση, μεγαλύτερη υπνηλία, έντονο μυϊκό τόνο, λιγότερες εκφράσεις ικανοποίησης και μεγαλύτερη ευερεθιστότητα. Επιπλέον παρατηρούνται διαταραχές ύπνου και  ανορεξία.  

Φαίνεται επίσης ότι η επιλόχεια κατάθλιψη έχει βασικές αλλά επιλεκτικές επιπτώσεις στη σχέση μητέρας – βρέφους, αλλά και στην ανατροφή και την ανάπτυξη του παιδιού. Τα μικρά παιδιά μητέρων με επιλόχειο κατάθλιψη εμφανίζουν περισσότερα γνωστικά, συμπεριφορικά, και διαπροσωπικά προβλήματα από ότι τα παιδιά των μη καταθλιπτικών μητέρων . Όσον αφορά τη συναισθηματική ανάπτυξη, υποστηρίζεται ότι η μητρική επιλόχεια κατάθλιψη επιδρά βραχυχρόνια στο βρέφος, αλλά δεν προκαλεί μακροχρόνιες συνέπειες. Η πιθανή αιτία μακροπρόθεσμων συνεπειών στο παιδί υποστηρίζεται ότι οφείλεται στην έκθεση σε παρατεταμένα ή υποτροπιάζοντα επεισόδια της επιλόχειας κατάθλιψης .Η επιλόχεια κατάθλιψη συνδέεται ακόμη με δυσμενή αποτελέσματα στην πρώιμη παιδική ανάπτυξη και περισσότερο ανάμεσα στα κοινωνικώς μειονεκτούντα παιδιά.

Οι συνέπειές της για το παιδί περιλαμβάνουν μεταξύ άλλων αυξημένο κίνδυνο ατυχημάτων, σύνδρομο αιφνίδιου θανάτου και μεγαλύτερη συχνότητα εισαγωγής σε νοσοκομεία αλλά και περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσει και αυτό κατάθλιψη. Επιπλέον, αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την εκδήλωση πρώιμης παιδικής ψύχωσης .

Τέλος, είναι γνωστό ότι από την αρχή της μητρότητας, η επικοινωνία ανάμεσα στη μητέρα και το βρέφος παίζει κρίσιμο ρόλο τόσο στα κινητήρια συστήματα σύνδεσης διαδραστικών συμπεριφορών όσο και στην παθογένεια των ψυχικών ή συναισθηματικών διαταραχών. Αν η επικοινωνία δεν αναπτύσσεται επαρκώς, κάθε αντισταθμιστική λειτουργία αποτυγχάνει και φαύλοι κύκλοι με σοβαρές συνέπειες μπορεί να αναπτυχθούν .

Πολλές από τις  προτεινόμενες θεραπείες για την κατάθλιψη επικεντρώνονται στο πρόσωπο της μητέρας ,χωρίς να λαμβάνεται υπόψη ο ρόλος και το άγχος της γονεικότητας. Πολλές θεραπείες για παιδιά με προβλήματα συμπεριφοράς περιλαμβάνουν εκπαίδευση γονέων. Η θεραπεία αλληλεπίδρασης γονέα παιδιού είναι ένα πρόγραμμα εκπαίδευσης γονέων που εστιάζει στην ενίσχυση μιας θετικής σχέσης μητέρας παιδιού και βοηθά τη μητέρα στη διαχείριση προβλημάτων συμπεριφοράς του παιδιού. Με βάση την τρέχουσα βιβλιογραφία για τους τρόπους θεραπείας των καταθλιπτικών μητέρων αναφερόμαστε στην τεχνική 3W , ( WAIT ,WATCH,WONDER) στην ψυχοεκπαίδευση, στην κατ οίκον επίσκεψη και στην προτρεπτική συνέντευξη για να αυξήσει την θεραπεία αλληλεπίδρασης μητέρας παιδιού, όσον αφορά τις καταθλιπτικές μητέρες. Η τεχνική 3W έχει αναπτυχθεί από τους Μuir et al (1999) για να βοηθήσει τις μητέρες να αναπτύξουν μια ασφαλή σχέση κατά τη διάρκεια της βρεφικής και της νηπιακής ηλικίας με τα παιδιά τους. Από τις έρευνες διαπιστώθηκε ότι οι γονείς που χρησιμοποίησαν την τεχνική 3W είχαν αναπτύξει ασφαλή σύνδεση με τα βρέφη ,ενώ τα ίδια τα βρέφη παρουσίαζαν βελτιωμένη συναισθηματική ρύθμιση.

Παράλληλα οι καταθλιπτικές μητέρες δήλωναν μεγαλύτερη ικανότητα αλλά και ικανοποίηση κατά την ανατροφή των βρεφών τους.

Η τεχνική αυτή περιλαμβάνει εν ολίγοις τα εξής:

• παρακολούθησε, παρατήρησε, πρόσεξε, επικοινώνησε, μην κρίνεις, δώσε χρόνο και χώρο, περίμενε να δεις τι θα γίνει στη συνέχεια, μην βιάζεσαι, αναρωτήσου για τις παρατηρήσεις σου (τόσο για το βρέφος όσο και για τον ίδιο τον εαυτό σου) αλλά και για τις εμπειρίες σου να υπάρξεις με το παιδί σου στο εδώ και στο τώρα.
• Αφήστε το παιδί να σας καθοδηγήσει και κατεβείτε στο ίδιο οπτικό πεδίο με αυτό.
• Δεν χρειάζεται να ξεκινήσετε εσείς τις δραστηριότητες, όμως φροντίστε να ανταποκρίνεστε στα καλέσματα επικοινωνίας του παιδιού.
• Επιτρέψτε στο παιδί την ελευθερία να εξερευνήσει ,εξασφαλίζοντας του τη μέγιστη ασφάλεια.
• Κάντε ένα σχεδιάγραμμα καθημερινά που θα περιλαμβάνει δέκα λεπτά παιχνίδι επιτρέποντας στο παιδί όση ελευθερία κινήσεων χρειάζεται.
• Καταγράψτε τις παρατηρήσεις για το παιδί αλλά και για τον ίδιο σας τον εαυτό . Στο τέλος καταγράψτε την εμπειρία που αποκομίσατε κάθε φορά.
• Το μοντέλο έχει ως στόχο να εμπλέξει την καταθλιπτική μητέρα με το παιδί της, μειώνοντας το στρες της ενώ παράλληλα της δημιουργεί μια καλύτερη αίσθηση εαυτού, εστιάζοντας σε μια θετική γαλούχηση .