“Το άγχος με μια ματιά”

“Έχω άγχος” , μια έκφραση που βρίσκεται στο επίκεντρο συζητήσεων της καθημερινότητας των περισσότερων ανθρώπων και έχει διαχρονικό χαρακτήρα στην ιστορία του ανθρώπου.
Το άγχος είναι διαχρονικό γιατί έχει στοιχεία του φόβου, ενός θεμελιώδους συναισθήματός μας. Όταν λοιπόν προκύψει μια απειλή, το άτομο αντιδρά σε αυτήν με “πάλη ή φυγή” επειδή φοβάται, κάτι που συμβολικά ισχύει και στις σύγχρονες κοινωνίες όχι πλέον επειδή το ερέθισμα που εμφανίστηκε είναι ένα λιοντάρι αλλά ο διευθυντής που επικρίνει και απαιτεί. Το άγχος λοιπόν, είναι μια συγκινησιακή κατάσταση που νιώθουμε απειλή του “συμβολικού” εαυτού μας και όχι άμεση απειλή( να μας κατασπαράξει το λιοντάρι) , όπως στο φόβο. Αναλόγως με το είδος του φόβου στην απειλή ( για σωματικό ,ψυχικό κοινωνικός εαυτό) , κατανέμονται και οι Διαταραχές Άγχους.
Το άγχος ,ως ένας εξελιγμένος φόβος, είναι πολύπλευρο και δισήμαντο , και αυτό γιατί κάποιες φορές είναι σωστά ενεργοποιημένο αλλά άλλες εσφαλμένα, εκεί είναι που μπαίνει η παθολογική πλευρά του.
Στην πρώτη περίπτωση, που έχει ενεργοποιηθεί σωστά, μπορεί να λειτουργήσει βοηθητικά, στην αντιμετώπιση της “απειλής” , και έτσι με απλά λόγια να είναι “το εποικοδομητικό”, μας κινητοποιεί και μας κάνει να είμαστε προσεκτικοί και δημιουργικοί.
Άλλες φορές όμως, μπορεί να είναι βλαβερό, παθολογικό γιατί έχει ενεργοποιηθεί χωρίς εμφανή αιτία και μας κάνει να είμαστε διαρκώς σε εγρήγορση και σε συμπεριφορά απειλής, κάτι πολύ κουραστικό και ψυχοφθόρο. Τ ο παθολογικό άγχος συνήθως είναι χρόνια κατάσταση και φέρει μαζί του και όλα τα αρνητικά συμπτώματα της κρίσης άγχους που προκύπτει, συχνά εκφράζεται με κρίση πανικού. Σε αυτή την περίπτωση, γινόμαστε δυσλειτουργικοί και απαιτείται η επίσκεψη σε έναν ειδικό Ψυχικής Υγείας, γιατί υπάρχει ένα ευρύ φάσμα αγχωδών διαταραχών, όπως η κρίση πανικού, η αγοραφοβία, η κοινωνική φοβία, οι φοβίες, η διαταραχή γενικευμένου άγχους κ.α και απαιτείται σωστή διάγνωση για στοχευόμενη θεραπεία.
ALERT, άγχος ! 
– Συναισθήματα έντονου άγχους, φόβου, ενοχής, θλίψης.
– Ένα γεγονός, και κατά σειρά πολλά γεγονότα, που το άτομο εμπλουτίζει με μια αρνητική χροιά, και καταστροφολογία.
-Ενδεικτικά, τα συμπτώματα του πανικού, κατά την ICD-10 ταξινόμηση Ψυχικών Διαταραχών είναι τα εξής :
Αίσθημα παλμών αιφνίδιας έναρξης/ πόνος στο στήθος/ αίσθημα πνιγμού/ ζάλη/ αποπροσωποποίηση/ αποπραγματοποιηση, όπως και δευτερογενής φόβος θανάτου, απώλειας ελέγχου, τρέλας. Διαρκούν από κάποια λεπτά και περισσότερο και υπάρχει η κλιμάκωση του φόβου.
– Ενδεικτικά στη διαταραχή γενικευμένου άγχους, τα συμπτώματα κατά την ICD-10 ταξινόμηση Ψυχικών Διαταραχών είναι τα εξής :
συνεχές αίσθημα νευρικότητας/τρόμου/ μυϊκής τάσης/ εφίδρωση/έντονοι παλμοί/ ιδρώτας/δύσπνοια/ ζάλη/δυσφορία στο στομάχι και κυριαρχεί ο φόβος και η ανησυχία πως θα γίνει κάτι κακό στο περιβάλλον του, μαζί με έντονα προαισθήματα. Σχετίζεται με το περιβαλλοντικό stress.
Όταν επομένως κανείς, αισθάνεται μια χρόνια ανησυχία, έχει αρνητικές σκέψεις, έντονο φόβο και άγχος και χαρακτηριστικά όπως τα παραπάνω, είναι καλό να κινητοποιηθεί αναζητώντας τον κατάλληλο ψυχοθεραπευτή. Η θεραπεία του παθολογικού άγχους είναι η λύση στη διαιώνιση μιας δυσλειτουργικής και ενοχλητικής διαταραχής!
Περιλαμβάνει ψυχοθεραπεία, ( η γνωσιακή-συμπεριφορική είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική), κάποιες φορές φαρμακοθεραπεία, και πολύ ευεργετικά δρουν η άθληση, η γιόγκα και η χαλάρωση ως εναλλακτικές και συμπληρωματικές τεχνικές.

Άννα Τσική
Ψυχολόγος, ψυχοθεραπεύτρια